Լիմֆոմայի պատճառները և ռիսկի գործոնները

Ինչպես երևում է էջի վերևի պաստառից, լիմֆոման ամենատարածված քաղցկեղն է դեռահասների և 15-29 տարեկան երիտասարդների մոտ: Հոջկինի լիմֆոման ավելի տարածված է այս տարիքային խմբում, բայց նրանք կարող են նաև ստանալ ոչ Հոջկին լիմֆոմա: Լիմֆոման նաև 3-րդ ամենատարածված քաղցկեղն է մինչև 15 տարեկան երեխաների մոտ։ 

Այնուամենայնիվ, տարիքի հետ մեծանում է լիմֆոմա ստանալու ռիսկը: Լիմֆոմա կամ CLL ունեցող մարդկանց մեծամասնությունը 60 տարեկան և ավելի բարձր է:

Լիմֆոման ժառանգված չէ ձեր ծնողներից, սակայն, եթե դուք ունեք լիմֆոմա կամ CLL ունեցող ընտանիքի անդամ, դուք նույնպես կարող եք դրա զարգացման բարձր ռիսկ ունենալ: 

Սա ընտանեկան հիվանդության պատճառով չէ, այլ կարող է պայմանավորված լինել այն պատճառով, որ ընտանիքները կարող են ենթարկվել տարբեր տեսակի ռիսկի գործոնների, ինչպիսիք են քիմիական նյութերը կամ վարակները: կամ իմունային համակարգի խանգարումներ, որոնք կարող են առաջանալ ընտանիքներում:

Մեր իմունային համակարգը պաշտպանում է մեզ վարակներից և հիվանդություններից, ինչպես նաև օգնում է վերականգնել և ոչնչացնել վնասված կամ քաղցկեղային բջիջները: Եթե ​​արդեն այցելել եք մեր վեբ էջը Հասկանալով ձեր ավշային և իմունային համակարգերը, կարող եք դիտել այն՝ սեղմելով այստեղ:

Եթե ​​դուք ունեք ճնշված իմունային համակարգ, ինչը նշանակում է, որ այն չի աշխատում այնպես, ինչպես պետք է, դուք կարող եք ինֆեկցիաների և լիմֆոմայի զարգացման բարձր ռիսկի ենթարկվել: 

Այն բաները, որոնք կարող են ճնշել ձեր իմունային համակարգը, ներառում են հետևյալը.

Իմունոպրեսիվ դեղամիջոցներ և բուժում

Եթե ​​դուք դեղեր եք ընդունում ձեր իմունային համակարգը ճնշելու համար, դա կարող է մեծացնել լիմֆոմայի և այլ քաղցկեղի զարգացման ռիսկը: Դրանց օրինակները կարող են ներառել աուտոիմուն հիվանդությունների կամ օրգանների փոխպատվաստումից հետո ընդունված դեղամիջոցները կամ ալոգեն ցողունային բջիջների փոխպատվաստում. Լիմֆոմաները, որոնք զարգանում են փոխպատվաստումից հետո, կոչվում են «Հետփոխպատվաստումային լիմֆոպրոլիֆերատիվ խանգարում (PTLD)»:

Քիմիաթերապիան և այլ հակաքաղցկեղային բուժումները, ինչպիսիք են ռադիոթերապիան և որոշ մոնոկլոնալ հակամարմիններ, կարող են նաև ճնշել ձեր իմունային համակարգը:

Միշտ խոսեք ձեր բժշկի հետ ցանկացած ռիսկի մասին, որը կարող է առաջանալ ձեր դեղերի և այլ բուժումների հետևանքով:

Իմունային անբավարարության խանգարումներ

Իմունային անբավարարության խանգարումները ձեր իմունային համակարգի խանգարումներ են: Մարդիկ կարող են ծնվել այս խանգարումներով կամ ձեռք բերել դրանք ավելի ուշ կյանքում:

Իմունային առաջնային խանգարումներն այն են, որոնց հետ դուք ծնվել եք և կարող են ներառել.

• Բնածին X-կապակցված իմունային անբավարարություն
• Ատաքսիա տելանգիեկտազիա
• Wiskott-Oldrich համախտանիշ. 

Երկրորդային իմունային անբավարարության խանգարումները պայմաններ են, որոնք մենք «ձեռք ենք բերում» մեր կյանքի ընթացքում, կամ որոնք տեղի են ունենում մեկ այլ պատճառի հետևանքով, օրինակ, երբ քիմիաթերապիան առաջացնում է նեյտրոպենիա հանգեցնում է իմունային անբավարարության: Ձեռք բերված իմունային անբավարարության համախտանիշը (ՁԻԱՀ) երկրորդական իմունային անբավարարության խանգարման այլ տեսակ է, որն առավել հաճախ առաջանում է մարդու իմունային անբավարարության վիրուսով (ՄԻԱՎ):

Ավտոմոբիլային խանգարումներ

Աուտոիմունային խանգարումները պայմաններ են, երբ ձեր սեփական իմունային համակարգը սկսում է հարձակվել ձեր առողջ բջիջների վրա: Կան բազմաթիվ տարբեր տեսակի աուտոիմուն խանգարումներ, և որոշները բացահայտվել են որպես լիմֆոմայի որոշ ենթատեսակների ռիսկի բարձրացում, ներառյալ.

• Սյոգրենի համախտանիշ - աճող ռիսկ փայծաղի և MALT եզրային գոտու լիմֆոմաներ.
• Հաշիմոտոյի վահանաձև գեղձի վտանգը մեծացնում է MALT եզրային գոտու լիմֆոմա. 
• Ցելիակիայի հիվանդություն – մեծացնում է էնտերոպաթիայի հետ կապված T-բջիջների լիմֆոմայի (EATL) ռիսկը, որը ենթատեսակ է: Ծայրամասային T-բջիջների լիմֆոմա (PTCL)
• Ռևմատոիդ արթրիտ - մեծացնում է հիվանդության ռիսկը փայծաղի սահմանային գոտու լիմֆոմա և Iffրված մեծ B- բջիջների լիմֆոմա.

Որոշ վարակներ կարող են մեծացնել լիմֆոմայի զարգացման ռիսկը: Հաճախ այդ վարակները վարակներ են, որոնք մենք ստանում ենք մանկության տարիներին, և շատերն անխուսափելի են: Թեև այս վարակները կարող են մեծացնել հետագայում լիմֆոմայի զարգացման ռիսկը, շատ մարդիկ, ովքեր ունեցել են այդ վարակները, չեն զարգանում լիմֆոմա, և մարդիկ, ովքեր երբեք չեն ունեցել այդ վարակը, դեռ կարող են լիմֆոմա ստանալ: 

Էպշտեյն-Բար վիրուս (EBV)

EBV-ն հայտնաբերվել է որպես ռիսկի գործոն լիմֆոմայի մի քանի տարբեր ենթատեսակների համար: Դա հերպեսի վիրուսի տեսակ է, որը կարող է փոխել մեր B-բջիջների աշխատանքը: EBV-ն այն վիրուսն է, որն առաջացնում է գեղձի տենդ, որը երբեմն կոչվում է նաև «համբույրի հիվանդություն», քանի որ այն կարող է փոխանցվել թուքով: Այն նաև երբեմն հայտնի է որպես մոնոնուկլեոզ կամ «մոնո»: Լիմֆոմայի որոշ ենթատեսակներ, որոնք կապված են EBV-ի հետ, ներառում են.

• Բուրկիտ լիմֆոմա
• Դիֆուզիոն խոշոր B- բջիջների լիմֆոմա
• Հոջկին Լիմֆոմա
• T-բջջային լիմֆոմաներ
• Փոխպատվաստումից հետո լիմֆոպրոլիֆերատիվ խանգարում ալոգեն ցողունային բջիջների փոխպատվաստում.

Helicobacter Pylori (H. Pylori)

H. Pylori-ն վարակ է, որն առաջացնում է ստամոքսի խոց և մեծացնում է դրա զարգացման ռիսկը Ստամոքսի MALT սահմանային գոտու լիմֆոմա.

Campylobacter jejuni & Borrelia burgdorferi

Campylobacter jejuni-ն բակտերիա է, որը հաճախ սննդային թունավորում է առաջացնում, որոնցից ամենատարածված ախտանիշներն են՝ ջերմությունը և փորլուծությունը: Borrelia burgdorferi-ն բակտերիալ վարակ է, որն առաջացնում է Լայմի հիվանդություն:

Այս երկու բակտերիալ վարակները կարող են մեծացնել ձեր զարգացման ռիսկը ՄԱԼՏ սահմանային գոտու լիմֆոմա.

Մարդու T-lymphotropic վիրուսի տիպերը 1 և 2

Այս վիրուսը հազվադեպ է Ավստրալիայում և ավելի տարածված է հարավային Ճապոնիայում և Կարիբյան ավազանում, սակայն այն դեռևս հայտնաբերվել է Ավստրալիայի որոշ մասերում: Այն տարածվում է վիրուսով վարակված անձի հետ անպաշտպան սեռական հարաբերություն ունենալու, վարակված արյան կամ ասեղների և կրծքի կաթի միջոցով: Մարդու T-լիմֆոտրոպ վիրուսը կարող է մեծացնել լիմֆոմայի ենթատեսակի զարգացման ռիսկը, որը կոչվում է. Մեծահասակների T-բջիջների լեյկոզ/լիմֆոմա.

Մարդու իմունային անբավարարության վիրուս (ՄԻԱՎ) 

ՄԻԱՎ-ը այն վիրուսն է, որը կարող է առաջացնել Ձեռքբերովի իմունային անբավարարության համախտանիշ (ՁԻԱՀ): Այն փոխանցվում է վիրուսով վարակված անձի հետ անպաշտպան սեքսի, վարակված արյան և ասեղների, իսկ երբեմն էլ մորից երեխային հղիության, ծննդյան կամ կրծքով կերակրման ժամանակ: ՄԻԱՎ-ի առկայությունը կարող է մեծացնել ինչպես Հոջկինի, այնպես էլ ոչ Հոջկինի լիմֆոմայի ռիսկը: ՄԻԱՎ-ի կամ ՁԻԱՀ-ի հետ կապված լիմֆոմաները ագրեսիվ են, ընդ որում ՁԻԱՀ-ի հետ կապված ամենատարածված լիմֆոմաներն են. Iffրված մեծ B- բջիջների լիմֆոմա և Բուրկիտ լիմֆոմա, թեև դա կարող է նաև մեծացնել ձեր ռիսկը Առաջնային կենտրոնական նյարդային համակարգի լիմֆոմա և առաջնային էֆուզիոն լիմֆոմա:

Մարդու հերպեսի վիրուս-8 (HHV8) - նաև կոչվում է Կապոսի սարկոմա հերպեսի վիրուս (KSHV)

HHV8-ը կոչվում է նաև Kaposi Sarcoma Herpesvirus, քանի որ այն կարող է առաջացնել Kaposi սարկոմա, որը արյան և ավշային անոթների հազվադեպ քաղցկեղ է: Այնուամենայնիվ, այն նաև բացահայտվել է որպես ռիսկի գործոն շատ հազվադեպ ենթատեսակի լիմֆոմայի զարգացման համար, որը կոչվում է Առաջնային էֆուզիոն լիմֆոմա: 

Հեպատիտ C վիրուս (HCV)

HCV-ն վարակ է, որն առաջացնում է ձեր լյարդի բորբոքում: Այն կարող է նաև առաջացնել կրիոգլոբուլինեմիա կոչվող վիճակ, որը կարող է հանգեցնել բջիջների անվերահսկելի աճի, բայց քաղցկեղային չէ: Այնուամենայնիվ, այն ժամանակի ընթացքում կարող է փոխվել և դառնալ քաղցկեղային՝ մեծացնելով դրա առաջացման ռիսկը Բ-բջջային ոչ Հոջկինի լիմֆոմաներ.

Որոշ քիմիական նյութերի ազդեցությունը ճանաչվել է որպես ռիսկի գործոն ինչպես Հոջկինի լիմֆոմայի, այնպես էլ ոչ Հոջկինի լիմֆոմայի տարբեր տեսակների համար: Ձեր ռիսկը մեծանում է, եթե դուք օգտագործում կամ արտադրում եք այս ապրանքները:

Դուք կարող եք լիմֆոմայի զարգացման ռիսկի բարձրացում ունենալ, եթե դուք աշխատում եք այնպիսի տարածքներում, որտեղ օգտագործվում են կամ արտադրող ապրանքներ, ինչպիսիք են.

• պեստիցիդների
• թունաքիմիկատներ
• ֆունգիցիդներ
• վարակիչ օրգանիզմներ
• լուծիչներ
• ներկեր
• վառելիքներ
• յուղեր
• փոշի
• մազերի ներկեր.

Եթե ​​դուք աշխատում եք այս ոլորտներում, շատ կարևոր է, որ օգտագործեք առաջարկվող անհատական ​​պաշտպանիչ սարքավորումները ձեր արդյունաբերության և արտադրանքի համար:

Որոշ հետազոտություններ ցույց են տվել, որ ֆերմերները, փայտամշակողները, մսի տեսուչները և անասնաբույժները կարող են ռիսկի բարձրացում ունենալ, սակայն դա հաստատելու համար ավելի շատ հետազոտություններ են անհրաժեշտ: