Диагностикалык тесттер патологиялык лабораторияда адис дарыгерлер жана окумуштуулар тарабынан жүргүзүлөт. Ткандардын үлгүлөрү кан тесттерин жана кыртыш биопсияларын камтышы мүмкүн. Кээде ткандардын үлгүлөрү бул сыноолорду жүргүзүү үчүн чоңураак ооруканадагы адис лабораторияга жөнөтүлүшү керек болот.
Кээде бул сыноолордун жыйынтыгын күтүү, дарылоонун кечиктирилишине себеп болушу мүмкүн. Бул дарыгерлер бейтап үчүн мыкты дарылоо чечимдерди кабыл алуу үчүн зарыл болгон бардык маалыматтарга ээ болушу абдан маанилүү.
Эмне үчүн диагностикалык тесттер жүргүзүлөт?
Лимфома диагнозун тастыктоо үчүн жасалган бир катар тесттер бар. Ооруну аныктоо үчүн кан, лимфа бездери жана жилик чучугунун үлгүлөрүнүн бул анализдерин чечмелөө үчүн бул багытта атайын окуудан өткөн адис дарыгерлер бар.
Окумуштуулар лимфома жөнүндө көбүрөөк түшүнгөндүктөн, дарыгерлерге диагноз тууралуу маалымат берүү үчүн жаңы жана сезгич тесттер түзүлүүдө. Бул тесттер пациентке туура дарылоону чечүүдөн мурун лимфома түрүн жана жүрүм-турумун түшүнүү үчүн аткарылышы маанилүү болуп баратат.
Патология лабораториясында кыртыштын үлгүлөрү рак клеткаларын классификациялоо үчүн бир катар сыноолордон өтөт. Ошондой эле микроскоп менен карап, алардын формасына, өлчөмүнө жана лимфа бездеринен жана жилик чучугунан алынган үлгүлөргө кантип топтолгонуна карашат. Алар иммунофенотиптөө, цитогенетикалык анализ жана/же молекулярдык изилдөөлөр сыяктуу кошумча тесттерди жасап, лимфома өзүн кандай алып жүрүшү мүмкүн экенин көрсөтүү үчүн көбүрөөк маалымат алышат.
Иммунофенотиптөө деген эмне?
Иммунофенотиптөө клеткалардын ар кандай түрлөрүн айырмалоо үчүн колдонулган процесс. Мисалы, кадимки лимфоциттер менен лимфома клеткаларынын ортосундагы айырма. Бул кичинекей аныктоочу заттарды аныктоо менен кылат, деп аталат 'маркерлер' or 'антигендер' клеткаларда чагылдырылган.
Иммунофенотиптөө түрлөрү жөнүндө маалымат берет антигендер үстүндө же ичинде табылган ак кан клеткалары (WBCs). Бул тест lymphoma белгилүү бир түрлөрүн аныктоого жана аныктоого жардам берет. Кээ бир учурларда, маалымат лимфома канчалык агрессивдүү экенин же дарылоого канчалык жооп берерин алдын ала айтууга болот. Тестирлөө дарылоонун канчалык натыйжалуу болгонун көрүү жана калган же кайталануучу ооруну издөө үчүн жүргүзүлүшү мүмкүн.
Immunophenotyping эки ыкма менен жүргүзүлүшү мүмкүн. Бул тестти камтыйт иммуногистохимиясы (IHC) же агым цитометриясы.
Иммуногистохимия (IHC)
Иммунофенотиптөө эки ыкма менен жасалышы мүмкүн. Иммуногистохимия (IHC), бул жерде тактар слайддагы клеткаларга колдонулат. Андан кийин алар микроскоп астында каралат. Дактар клеткалардагы антигендерди же маркерлерди аныктайт.
Цитометрия
Башка ыкма болуп саналат агым цитометриясы. Бул тестте үлгү иштетилет жана флуоресценттик маркерлер менен белгиленген антителолор кошулат. Булар антителолор конкреттүү тиркелет антигендер алар болгондо. Үлгү а деп аталган аспап аркылуу өтөт агым цитометриясы бул жерде жеке клеткалар талданат.
Цитометрия кан үлгүсүндөгү клеткалардын санын жана пайызын жана клетканын өлчөмү, формасы жана клетка бетиндеги биомаркерлердин болушу сыяктуу клетканын өзгөчөлүктөрүн өлчөйт. Агым цитометриясы да дарылоодон кийин оорунун калдыктарын аныктай алат. Бул дарыгерге оорунун кайталанышын аныктоого жана зарыл болгон учурда дарылоону баштоого жардам берет.
Иммуногистохимия (IHC)
- Биопсия үлгүсүнүн жука кесимдери (же суюктуктун жука катмарлары) лимфомалардын же лейкоздук клеткалардын жана нормалдуу лимфоциттердин ар кандай типтеринде табылган ар кандай маркерлерди тааныган антителолордун топтому менен иштетилет.
- Патолог антитело маркерге жабышып калганда көрүнүүчү түс өзгөрүшүн издөө үчүн микроскоптун астында слайддарды карап чыгат.
- Патолог ар кандай антителолордун ар бири менен түсү менен бөлүнгөн клеткалардын санын (маркер үчүн оң экенин билдирет) аныктайт жана санайт.
Цитометрия
- Биопсия үлгүсүндөгү клеткалар суюк эритмеге салынып, ар кандай типтеги лимфома клеткаларында табылган ар кандай антигендерди тааныган антителолордун топтому менен дарыланат.
- Клетка-антитело аралашмасы агым цитометри деп аталган аспапка сайылат. Бул аппарат лазер нурларын колдонуп, клеткалар аларга туташтырылган ар түрдүү антителолордун ар кандай түстөрүн сезет. Бул маалымат компьютер тарабынан өлчөнөт жана анализделет жана патолог тарабынан чечмеленет.
Цитогенетикалык анализ деген эмне?
Хромосомалар ДНКнын узун тилкелерин камтыган гендерди камтыйт. Дени сак адамдын клеткаларында 23 жуп хромосома бар. Хромосомалар p (кыска кол) жана q (узун кол) деп аталган эки аймакка бөлүнөт. Кээ бир лимфомалар жана рактын башка түрлөрү өтө көп же өтө аз хромосомаларга ээ же анормалдуу түзүлүштөгү хромосомаларга ээ. Көбүнчө хромосома сынган жана кайра тиркелет (транслокациялар), хромосома бөлүктөрү туура эмес туташтырылгандыктан, шишиктин өсүү сигналдарын активдештирет.
In цитогенетикалык талдоо, рак клеткаларынын хромосомалары өтө аз же өтө көп эмес экенин текшерүү үчүн микроскоп астында каралат. Цитогенетикалык тестирлөөнүн натыйжаларын алуу үчүн, адатта, эки-үч жума талап кылынат, анткени анализ үчүн жетиштүү генетикалык материалды алуу үчүн лабораторияда жетиштүү сандагы рак клеткалары өстүрүлүшү керек.
Натыйжалары цитогенетикалык анализ айырмалоого да жардам берет ар кандай түрлөр of Ходжкин эмес лимфома же дарылоо чечимдерин кабыл алууга жардам берет.
Хромосомалык аномалиялардын кандай түрлөрү бар?
Лимфомалардын кээ бир түрлөрүндө табылган хромосомалык аномалиялардын бир түрү деп аталат которуу, бул хромосоманын бир бөлүгү кадимки жеринен үзүлүп, башка хромосомага жабышып калганда пайда болот.
Хромосомалык аномалиялардын дагы бир түрү а деп аталат жок кылуу, бул хромосоманын бир бөлүгү жок болгондо болот. Бул, мисалы, 17-хромосоманын кыска колунда жок кылынганын белгилеп, del(17p) деп жазылган.
Эмне үчүн бейтапка кошумча генетикалык тесттер керек болушу мүмкүн?
Дарыгерлер цитогенетикалык тесттердин натыйжаларын тастыктоо үчүн же лимфома клеткаларынын генетикалык маалыматынын бузулушунун түрлөрү жөнүндө кененирээк маалымат алуу үчүн кошумча генетикалык тесттерди тапшырышы мүмкүн.
Кошумча генетикалык тесттердин түрлөрү
Fluorescence in situ гибриддештирүү (FISH)
- FISH флуоресценттүү химиялык заттарды атайын хромосомалардын айрым бөлүктөрүнө жабыштыруу үчүн колдонот, бул транслокациялардын жана башка чоң аномалиялардын бар экендигин көрсөтүү.
- FISH изилдөөчүлөргө адамдын клеткаларындагы генетикалык материалды, анын ичинде белгилүү бир гендерди же гендердин бөлүктөрүн визуализациялоо жана картага түшүрүү жолун камсыз кылат. Бул ар кандай хромосомалык аномалияларды жана башка генетикалык мутацияларды түшүнүү үчүн колдонулушу мүмкүн.
- FISH кан, лимфа бездери же жилик чучугунун үлгүлөрү боюнча жүргүзүлүшү мүмкүн жана тесттин натыйжалары адатта бир нече күндүн ичинде (цитогенетикалык тестирлөөдөн тезирээк) жеткиликтүү болот.
Полимераздык чынжыр реакциясы (ПТР)
- ПТР – бул микроскоп менен көрүүгө мүмкүн болбогон белгилүү гендерди (б.а. ДНК) өлчөө үчүн колдонулган тест.
- ПЦР тесттери клеткалардын өтө аз санында жүргүзүлүшү мүмкүн жана бул натыйжаларды алуу үчүн, адатта, бир жумадай убакыт талап кылынат.
ДНК секвенциясы
- Шишиктин өсүшүндөгү кээ бир аномалиялар белгилүү бир гендин же гендердин топтомунун ырааттуулугунун өзгөрүшүнө байланыштуу пайда болот
- Бул табылгалар шишиктин түрүн аныктоого, прогнозду аныктоого же дарылоону тандоого таасир этүүгө жардам берет.
- Жеке ген секвенирлениши мүмкүн же белгилүү сын гендердин панели бир убакта тизилиши мүмкүн.
Бейтап өз натыйжаларын кантип алат?
Бул белгилүү лабораторияларда гана жасалган жогорку адистештирилген сыноолор. Гематолог жыйынтыктарды алат жана аларды башка бардык анализдердин натыйжалары менен чечмелейт. Бул тесттер кайтып келүү үчүн бир аз убакыт талап кылынышы мүмкүн, ал эми кээ бир сыноолор бир нече күнгө созулушу мүмкүн, ал эми башка бир нече жума талап кылынышы мүмкүн.
Дарылоону баштоодон мурун бул маалыматтын айрымдарын алуу маанилүү, бул жеке пациент үчүн туура дарылоону камсыз кылуу үчүн. Бейтаптар диагностикалык тесттерди чечмелөө дарыгер менен пациенттин ортосунда жүргүзүлүшү керек экенин билиши керек.
Отчет эмнени билдирет?
Кээ бир бейтаптар жазуу жүзүндөгү отчетторун карап чыгууну жакшы көрүшөт; ушундай кылып жатканда, ал кылдаттык менен алардын дарыгери менен жыйынтыктарды карап чыгуу үчүн оорулуу үчүн маанилүү болуп саналат. Себеби, көп учурда дарыгер негизделген диагноз коюу үчүн ар кандай тесттердин көптөгөн натыйжаларын чечмелейт.
Бул Ходжкин эмес лимфомалардын ар кандай түрлөрү үчүн кээ бир CD маркерлеринин мисалы, дарыгерлер лимфома диагнозун көрүү үчүн төмөнкү таблицаны карагыла:
Эскертүү: Ходжкин лимфомасы диагнозу үчүн пайдалуу маркерлердин бири CD30 болуп саналат
