Сизде лимфома бар экенин билүү абдан оор учур болушу мүмкүн, бирок туура маалыматка ээ болуу стрессиңизди азайтууга жана алдыга пландаштырууга жардам берет. Бул баракча сизге лимфома деген эмне, клеткалар адатта кантип өсөт жана лимфома эмне үчүн өрчүйт, лимфома симптомдору жана аны дарылоо, ошондой эле пайдалуу шилтемелер.
Лимфома - бул лимфоциттер деп аталган кан клеткаларына таасир этүүчү рактын бир түрү. Лимфоциттер инфекция жана оорулар менен күрөшүү аркылуу иммундук системабызды колдогон ак кан клеткаларынын бир түрү. Алар көбүнчө биздин лимфа системабызда жашашат, алар аз гана каныбызда кездешет. Алар көбүнчө биздин лимфа системабызда жашагандыктан, лимфома көбүнчө кан анализинде көрүнбөйт.
Лимфа системабыз каныбызды токсиндерден жана калдыктардан тазалоо үчүн жооптуу жана лимфа бездери, көк боор, богок, бадам бездери, сокур ичеги жана лимфа деп аталган суюктук кирет. Биздин лимфа системабыз ошондой эле В-клетка лимфоциттерибиздин ооруга каршы антителолорду жасаган жери.
Лимфомаларды кандын рагы, лимфа системасынын рагы жана иммундук системанын рагы деп аташкан. Бирок бул терминдер рактын 3 түрү болбостон, эмнени, кайда жана кантип түшүндүрөт. Көбүрөөк билүү үчүн төмөнкү кутучаларды чыкылдатыңыз.
Эмне
Эмне
В-клеткалар инфекцияга каршы антителолорду жаратат.
Т-клеткалар инфекция менен түздөн-түз күрөшө алат жана башка иммундук клеткаларды тарта алат.
NK клеткалары - Т-клетканын адистештирилген түрү.
Кайда
Кайда
The How
The How
Бул сиздин иммундук системаңыздын ден соолугуңузду сактоо жана инфекциялардан жана оорулардан коргоо жөндөмүнө таасирин тийгизет.
Эгерде сиз буга чейин көрө элек болсоңуз, анда төмөнкү шилтемени басып, лимфа системаңызды жана иммундук системаңызды түшүнүү боюнча биздин веб-баракчага киргиңиз келет. Лимфа жана иммундук системаларыңызды түшүнүү лимфоманы бир аз жеңилирээк түшүнүүгө жардам берет.
Лимфоциттердин эки негизги түрү бар:
- В-клеткалык лимфоциттер жана
- Т-клеткалык лимфоциттер.
Бул сизде B-клеткалык лимфома же Т-клеткалык лимфома болушу мүмкүн дегенди билдирет. Кээ бир сейрек кездешүүчү лимфомалар табигый өлтүргүч клетка (NK) лимфомасы - NK клеткалары Т-клеткалык лимфоциттердин бир түрү.
Лимфома андан ары Ходжкин лимфомасы жана Ходжкин эмес лимфомасы болуп топко бөлүнөт.
Ходжкин жана Ходжкин эмес лимфома ортосунда кандай айырма бар?
- Ходкинс Lymphoma – бардык Ходжкин лимфомасы В-клеткалык лимфоциттердин лимфомасы. Ходжкин лимфомасы рак В-клеткалары белгилүү бир жол менен өнүгүп, пайда болгондо аныкталат Рид-Штернберг клеткалары - кадимки В-клеткаларынан абдан айырмаланат. Рид-Штернберг клеткалары Ходжкин эмес лимфомаларда жок. Рид Стерберг клеткаларында CD15 же CD30 деп аталган белгилүү бир белок да бар. Click бул жерде Ходжкин лимфомасы жөнүндө көбүрөөк билүү үчүн.
- Ходжкин эмес лимфома (NHL) - бул бардык башка В-клеткалардын же Т-клеткалык лимфоциттердин, анын ичинде NK клеткаларынын лимфомасы. Өнөкөт лимфоциттик лейкоз (CLL) да NHLдин бир түрү болуп саналат, анткени ал негизинен бир эле оору. Кичинекей лимфоцитардык лимфома. НХЛдин 75тен ашык түрү бар. Ар кандай түрчөлөр жөнүндө көбүрөөк билүү үчүн, төмөнкү шилтемени басыңыз.
Лимфоманы түшүнүү үчүн адегенде денеңиздеги клеткалар кантип өсүп жатканын бир аз билишиңиз керек.
Клеткалар адатта кантип өсөт?
Көбүнчө клеткалар абдан катуу көзөмөлдөнгөн жана уюшкан түрдө өсүп, көбөйүшөт. Алар белгилүү бир жол менен өсүп, өзүн алып жүрүүгө жана белгилүү бир убакта көбөйүүгө же өлүүгө программаланган.
Клеткалар өз алдынча микроскопиялык, башкача айтканда, алар ушунчалык кичинекей болгондуктан, биз аларды көрө албайбыз. Бирок, алар бириккенде, денебиздин бардык бөлүгүн, анын ичинде терибизди, тырмактарды, сөөктөрдү, чачтарды, лимфа бездерин, канды жана дене органдарын түзөт.
Клеткалардын туура өнүгүүсүн камсыз кылуу үчүн көптөгөн текшерүүлөр жана тең салмактуулуктар бар. Аларга “иммундук текшерүү пункттары” кирет. Иммундук текшерүү пункттары - бул клетканын өсүшү учурундагы чекиттер, анда биздин иммундук система клетканын нормалдуу, дени сак клетка экенин "текшерет".
Эгер клетка текшерилип, соо экени аныкталса, ал өсө берет. Эгерде ал ооруп калса, же кандайдыр бир жол менен бузулса, ал оңдолот же жок кылынат (өлөт), лимфа системасы аркылуу денебизден чыгарылат.
- Клеткалар көбөйгөндө "клетканын бөлүнүшү" деп аталат.
- Клеткалардын өлүшү "апоптоз" деп аталат.
Бул клетка бөлүнүү жана апоптоз процесси биздин ДНКдагы гендер тарабынан жөнгө салынат жана денебизде дайыма болуп турат. Иши бүткөн же бузулган эски клеткаларды алмаштыруу үчүн күн сайын триллиондогон клетка жасайбыз.
Гендер жана ДНК
Ар бир клетканын ичинде (эритроциттерден тышкары) 23 жуп хромосомадан турган ядро бар.
Хромосомалар биздин ДНКдан турат, ал эми ДНК ар кандай гендерден турат, алар клеткаларыбыздын кантип өсүп, көбөйүшү, иштеши жана акыры өлүшү керек деген "рецепт" берет.
Рак, анын ичинде лимфома жана CLL гендерибизде зыян же каталар болгондо пайда болот.
Төмөнкү видеодон биздин гендер жана ДНК бузулганда эмне болору тууралуу көбүрөөк билиңиз. Белоктордун жана процесстердин бардык аттары жөнүндө өтө эле көп кабатыр болбоңуз, аттары алар аткарган иш сыяктуу маанилүү эмес.
Рак деген эмне?
Рак – а гентик оорусу. Бул зыян же каталар биздин пайда болгондо пайда болот генс, клеткалардын анормалдуу, көзөмөлсүз өсүшүнө алып келет.
Лимфомада жана CLLде көзөмөлсүз жана анормалдуу өсүү сиздин Т-клеткаңызда же В-клетка лимфоцитиңизде болот.
Биздин ДНКдагы бул өзгөрүүлөр кээде генетикалык мутациялар же генетикалык вариациялар деп аталат. Алар тамеки чегүү, күндүн зыяны, спирт ичимдиктерин көп колдонуу (кабыл алынган мутациялар) же биздин үй-бүлөлөрдөгү оорулар (тукум кууган мутациялар) сыяктуу жашоо мүнөзүнүн факторлорунан келип чыгышы мүмкүн. Бирок кээ бир рак ооруларында алар эмне үчүн пайда болгонун түшүнбөйбүз.
Lymphoma & CLL эмнеге алып келет
Лимфома жана CLL рактын түрлөрүнүн бири болуп саналат, анда биз алардын эмнеден пайда болгонун билбейбиз. Кээ бир тобокелдик факторлору аныкталган, бирок ошол эле тобокелдик факторлору бар көптөгөн адамдар лимфома же КЛЛны өрчүтүшпөйт, ал эми башкалар белгилүү тобокелдик факторлорунун бири да жок.
Кээ бир тобокелдик факторлору төмөнкүлөрдү камтышы мүмкүн:
- Эгер сизде Эпштейн Барр вирусу (EBV) бар болсо. EBV мононуклеозду пайда кылат (ошондой эле "моно" же бездин ысытмасы деп аталат).
- Адамдын иммундук жетишсиздигинин вирусу (ВИЧ).
- Иммундук системаңыздын кээ бир оорулары, мисалы, аутоиммундук лимфопролиферативдик синдром.
- Органды же сөңгөк клетканы трансплантациялоодон кийин алсыраган иммундук система. Же сиз алып жаткан кээ бир дарылардан.
- Лимфома менен ооруган ата-эне, бир тууган же эже.
Lymphoma жана CLL себептерин аныктоо үчүн көбүрөөк изилдөө керек. Себеби аныкталгандан кийин, биз аны алдын алуунун жолдорун таба алабыз. Бирок ага чейин лимфома симптомдору жөнүндө билип, эртерээк дарыгерге кайрылуу аны менен күрөшүү үчүн эң жакшы мүмкүнчүлүк.
Лимфома жана CLL жөнүндө жалпы маалымат
Лимфома жыл сайын 7300дөн ашык австралиялыктарга таасир этет жана Австралиядагы чоң кишилер менен аялдардын арасында эң көп таралган 6-рак болуп саналат, бирок бардык курактагы адамдарга, анын ичинде балдарга жана ымыркайларга да таасир этиши мүмкүн.
Бул 15-29 жаштагы жаштарда эң көп кездешкен рак, 3-0 жаштагы балдарда 14-орунда турат. Бирок улгайган сайын лимфоманы өнүктүрүү коркунучу көбөйөт.
Лимфома жөнүндө эмнени билишим керек?
Лимфомалардын 80ден ашык ар кандай түрү бар. Кээ бир түрчөлөр көбүрөөк кездешет, ал эми башкалары өтө сейрек кездешет. Бул субтиптердин 75тен ашыгы Ходжкиндик эмес лимфоманын бир түрү, ал эми 5и Ходжкин лимфомасынын түрү.
Сизде кандай подтип бар экенин билүү маанилүү, анткени бул дарылоонун кайсы түрү сиз үчүн эң жакшы болоруна жана лимфома кандайча өнүгөрүнө таасир этиши мүмкүн. Бул алдын ала пландаштырууга, эмнени күтөөрүңүздү билүүгө жана дарыгериңизге туура суроолорду берүүгө жардам берет.
Лимфомалар андан ары жалкоо же агрессивдүү лимфомаларга бөлүнөт.
Жалкоо лимфома
Ылдамсыз лимфомалар жай өсүүчү лимфомалар, алар көбүнчө “уктайт” жана өспөйт. Бул алар сиздин денеңизде бар, бирок эч кандай зыян келтирбейт дегенди билдирет. Көптөгөн жалкоо лимфомалар эч кандай дарылоону талап кылбайт, айрыкча, алар уктап жатканда. Атүгүл кээ бир өнүккөн стадияда, 3 жана 4-стадия сыяктуу жалкоо лимфомалар, эгерде алар симптомдорду жаратпаса жана активдүү өспөсө, дарылоонун кереги жок болушу мүмкүн.
Көпчүлүк жалкоо лимфомаларды айыктырууга болбойт, ошондуктан сиз өмүр бою лимфома менен жүрөсүз. Бирок, көп адамдар беймаза лимфома менен кадимки жашоо жана өмүр сүрө алышат.
Сиз лимфома менен ооруганыңызда эч кандай байкалбаган симптомдор болбошу мүмкүн жана аны менен көп жылдар бою эч кандай көйгөйсүз жашай аласыз. Кээ бир адамдар үчүн, ал доктурга барып, башка бир нерсе текшерилмейинче, диагноз коюлбашы мүмкүн.
Жалкоо лимфомасы бар ар бир бешинчи адамдын лимфомасы эч качан дарыланууга муктаж болбойт. Бирок, жалкоо лимфомалар "ойгонуп", өсүп башташы мүмкүн. Мындай болуп калса, балким, дарылоону баштоо керек болот. Эгер ала баштасаңыз, дарыгериңизге билдирүүңүз маанилүү белгилери мисалы, жаңы же өсүп жаткан бүдүрчөлөр (шишиген лимфа бездери) же В-симптомдору анын ичинде:
- Түнкү тердөө
- Күтүлбөгөн жерден арыктоо
- Калкып же титиреп турган температура.
Сейрек учурларда, жалкоо лимфома лимфоманын агрессивдүү түрүнө "айланышы" мүмкүн. Эгер ушундай болуп калса, агрессивдүү лимфома үчүн да ушундай эле дарылоо жүргүзүлөт.
Төмөндө кеңири таралган В-клетка жана Т-клеткалуу лимфомалардын тизмеси келтирилген. Эгер сиз өз түрүңүздү билсеңиз жана ал бул жерде көрсөтүлгөн болсо, көбүрөөк маалымат алуу үчүн аны бассаңыз болот.
Жалкоо (жай өсүүчү) B-клетка NHL
Жалкоо (жай өсүүчү) Т-клетка NHL
Агрессивдүү лимфомалар
Агрессивдүү Т-клеткалык лимфомаларды дарылоо бир аз кыйыныраак болушу мүмкүн жана сиз дарылоодон кийин ремиссияга жетише аласыз. Бирок, Т-клеткалык лимфомалардын кайталанышы жана көбүрөөк же үзгүлтүксүз дарылоону талап кылат.
Дарыгериңиз менен сиздин дарылооңуз кандай күтүлүп жатканы жана айыгып кетүү же ремиссияга өтүү ыктымалдыгы жөнүндө сүйлөшүү маанилүү.
Лимфома жана CLL үчүн дарылоо
Лимфома ар кандай түрлөрү болгондуктан, дарылоонун ар кандай түрлөрү да бар. Сиздин дарылоо планын түзүп жатканда, дарыгер булардын баарын эске алат, анын ичинде:
- Сизде лимфома кандай субтип жана стадия бар.
- Сизде болушу мүмкүн болгон бардык генетикалык мутациялар.
- Сиздин жашыңыз, жалпы ден соолугуңуз жана башка ооруларды дарылоо үчүн колдонулушу мүмкүн.
- Сиз мурда лимфома менен дарыландыңызбы жана ошондой болсоңуз, бул дарылоого кандай жооп кайтардыңыз.
Дарыгериңизге суроолор
Сизде лимфома же CLL бар экенин билүү абдан кыйын болушу мүмкүн. Жана, сиз билбеген нерсеңизди билбесеңиз, кандай суроолорду берериңизди кайдан билесиз?
Баштооңузга жардам берүү үчүн биз бир нече суроолорду топтодук, сиз басып чыгарып, кийинки жолугушууңузга алып барсаңыз болот. Дарыгериңизге суроо берүү үчүн суроолорубузду жүктөп алуу үчүн төмөнкү шилтемени басыңыз.
Кан рактын башка түрлөрү барбы?
Бизде ак кан клеткаларынын ар кандай түрлөрү бар, алар инфекция жана оорулар менен күрөшүүдө ар кандай ролду ойношот. Лимфома - лимфоциттер деп аталган ак кан клеткаларынын рагы. Бирок бизде лейкоциттердин ар кандай түрлөрү бар болгондуктан, кандын башка түрлөрү, анын ичинде лейкоз жана миелома бар.
Лейкемия
Лейкемия ак кан клеткаларынын ар кандай түрлөрүн таасир этет. Анормалдуу клеткалар жилик чучугунда же кан агымында пайда болот. Лейкемия менен кан клеткалары болушу керек болуп өндүрүлгөн эмес. Керектүү түрдө иштебей турган өтө көп, өтө аз же кан клеткалары болушу мүмкүн.
Лейкозду жабыркаган ак клетканын түрүнө, же миелоиддик клеткага же лимфалык клеткага жана оорунун өнүгүшүнө жараша классификациялоого болот. Курч лейкоз абдан тез өсүп, дароо дарылоону талап кылат, ал эми өнөкөт лейкоз узак убакыт бою өнүгүп, дарылоону талап кылбайт.
Көбүрөөк маалымат алуу үчүн караңыз Лейкемия фондунун сайты.
Myeloma
Миелома – бул плазма клеткасы деп аталган атайын адистештирилген рагы жана В-клеткалык лимфоциттердин эң жетилген формасы. Бул антителолорду (ошондой эле иммуноглобулиндер деп аталат) өндүрүүчү плазма клеткасы. Плазма клеткалары бул адистештирилген функцияга ээ болгондуктан, миелома лимфомалардан башкача классификацияланат.
Миеломада анормалдуу плазма клеткалары парапротеин деп аталган антителолордун бир гана түрүн түзөт. Бул парапротеиндин эч кандай пайдалуу функциясы жок жана жилик чучугуңузда өтө көп анормалдуу плазма клеткалары чогулганда, организмиңиз инфекция менен күрөшүү кыйынга турушу мүмкүн.
Көбүрөөк маалымат алуу үчүн караңыз Myeloma Австралия сайты.
Жыйынтык
- Лимфома - лимфоциттер деп аталган ак кан клеткаларына таасир этүүчү кан рактын бир түрү.
- Лимфоциттер көбүнчө лимфа системабызда жашашат жана инфекция жана оорулар менен күрөшүү аркылуу иммундук системабызды колдошот.
- Лимфома биздин ДНКдагы өзгөрүүлөр рак лимфома клеткаларынын жөнгө салынбаган жана анормалдуу өсүшүнө алып келгенде башталат.
- Ходжкин Lymphoma жана Non-Hodgkin Lymphoma lymphoma негизги түрлөрү болуп саналат, бирок алар андан ары B-клетка же Т-клетка lymphomas жана жалкоо же агрессивдүү lymphomas катары классификацияланат.
- Дарылоонун көптөгөн түрлөрү бар жана дарылоонун максаты сизде бар лимфома түрүнө жараша болот.
- Эгерде сиз лимфомаңыздын түрүн же субтипиңиздин маанисин билбесеңиз, доктурга кайрылыңыз.
