પેરિફેરલ ન્યુરોપથી એ લિમ્ફોમાનું લક્ષણ હોઈ શકે છે અને કેટલીક લિમ્ફોમા સારવારની સામાન્ય આડ-અસર છે. તે પેરિફેરલ નર્વસ સિસ્ટમની ચેતાના અસ્થાયી અથવા કાયમી નુકસાનને કારણે થાય છે. આ નુકસાન બદલાયેલી સંવેદનાઓમાં પરિણમી શકે છે જેમ કે:
- નિષ્ક્રિયતા આવે છે
- પિન અને સોય
- પીડા
- બર્નિંગ સંવેદનાઓ
- જાતીય સંવેદનશીલતામાં ફેરફાર
- શૌચાલયમાં જવું.
આ પૃષ્ઠ સામાન્ય રીતે પેરિફેરલ ન્યુરોપથી પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે, પરંતુ જો તમે લૈંગિકતા અને આત્મીયતા, અથવા સારવાર દરમિયાન આંતરડાના ફેરફારો વિશે વધુ માહિતી મેળવવા માંગતા હો, તો કૃપા કરીને નીચેની લિંક્સ પર ક્લિક કરો.
આપણી નર્વસ સિસ્ટમ શું છે?
આપણી નર્વસ સિસ્ટમ થોડીક ઇલેક્ટ્રિકલ વાયરના નેટવર્કની જેમ કામ કરે છે.
આપણી નર્વસ સિસ્ટમની અંદરના વિશિષ્ટ કોષો (રીસેપ્ટર્સ) અને ચેતા આપણા મગજ અને આપણા શરીરના જુદા જુદા ભાગો વચ્ચેના સંકેતો (સંદેશાઓ) ઉપાડે છે અને વહન કરે છે. આ સંકેતો, સતત કામ કરે છે અને આપણા શરીરને જણાવે છે કે કેવી રીતે કામ કરવું અને આપણી આસપાસની દુનિયાને કેવી રીતે સમજવી, આપણી સ્વાદ, ગંધ, ધ્વનિ, સ્પર્શ, સંતુલન અને આપણી સ્થિતિની સંવેદનાઓ દ્વારા.
આપણું ચેતાતંત્ર પણ આપણી હલનચલન અને સ્નાયુઓના સંકોચન માટે જવાબદાર છે. તે આપણા હૃદય, ફેફસાં, આંતરડા અને આપણા તમામ અવયવોને ક્યારે સંકોચન કરવું અને આરામ કરવો તે જણાવવા માટે માહિતી પ્રદાન કરે છે.
જો કે, જો તમને પેરિફેરલ ન્યુરોપથી હોય, તો આ સંદેશાઓ વિક્ષેપિત થાય છે, તેથી તમારા શરીરમાં સંવેદનાઓ બદલાઈ શકે છે.
સેન્ટ્રલ નર્વસ અને પેરિફેરલ નર્વસ સિસ્ટમ
આપણી સેન્ટ્રલ નર્વસ સિસ્ટમમાં આપણા મગજ, કરોડરજ્જુ અને આપણી આંખોની પાછળનો વિસ્તાર આપણી બધી ચેતા અને રીસેપ્ટર્સનો સમાવેશ કરે છે. તે આપણા શરીરને સારી રીતે કાર્યરત રાખવા માટે આપણી પેરિફેરલ નર્વસ સિસ્ટમને સંદેશા પ્રાપ્ત અને મોકલી શકે છે.
પેરાસિમ્પેથેટિક અને સિમ્પેથેટિક સિસ્ટમ
આપણી પેરિફેરલ નર્વસ સિસ્ટમ એ આપણી સેન્ટ્રલ નર્વસ સિસ્ટમની બહારના અન્ય તમામ રીસેપ્ટર્સ અને ચેતાઓ છે, જે આપણા સમગ્ર શરીરમાં બરાબર જોવા મળે છે. તેઓ આપણા મગજમાંથી સંદેશાઓ મોકલે છે અને મેળવે છે. આપણી પાસે પેરાસિમ્પેથેટિક અને સહાનુભૂતિશીલ નર્વસ સિસ્ટમ છે જે આપણા શરીરની હિલચાલને કાર્યરત રાખવા માટે એકસાથે કામ કરે છે.
તેઓ કેવી રીતે સાથે કામ કરે છે તે જોવા માટે ચિત્ર પર ક્લિક કરો.
ઓટોનોમિક, મોટર અને સેન્સરી ચેતા
આપણી નર્વસ સિસ્ટમના કેટલાક ભાગો આપમેળે કામ કરે છે, જેમ કે તે આપણા હૃદય, ફેફસાં અને આંતરડાને સિગ્નલ મોકલે છે. આ સ્વયંસંચાલિત ચેતા પ્રવૃત્તિ કહેવામાં આવે છે સ્વાયત્ત
આપણી નર્વસ સિસ્ટમના અન્ય ભાગોને આપણે નિયંત્રિત કરી શકીએ છીએ, જેમ કે જ્યારે આપણે દોડવાનું, અથવા કંઈક ઉપાડવાનું અથવા બીજી સભાન હિલચાલ કરવાનું પસંદ કરીએ છીએ. આ જ્ઞાનતંતુઓ કે જેના પર આપણે નિયંત્રણ રાખીએ છીએ તેને કહેવામાં આવે છે મોટર ચેતા.
અમારી સંવેદનાત્મક ચેતા અને રીસેપ્ટર્સ તાપમાન અને સ્પર્શ વિશે સંદેશાઓ મોકલે છે અને પ્રાપ્ત કરે છે. આ આપણને જોખમને ઓળખવામાં મદદ કરે છે જો આપણે ખૂબ ગરમ અથવા ઠંડી, અથવા તીક્ષ્ણ, ઓહ જો તે આપણા પર ખૂબ દબાણ લાવે છે.
પેરિફેરલ ન્યુરોપથી શું છે?
પેરિફેરલ ન્યુરોપથી એ તમારી સેન્ટ્રલ નર્વસ સિસ્ટમની બહાર રીસેપ્ટર્સ અને ચેતાઓની વિકૃતિ છે. તે ત્યારે થાય છે જ્યારે પેરિફેરલ રીસેપ્ટર્સ અથવા ચેતા ક્ષતિગ્રસ્ત થાય છે, અને તેથી તમારા મગજને મોકલવામાં આવતા સંદેશાઓ બંધ થઈ જાય છે અથવા તોડાઈ જાય છે.
નુકસાન ક્યાં છે તેના આધારે, તમે નીચેનામાંથી કોઈપણ લક્ષણોનો અનુભવ કરી શકો છો.
નર્વસ સિસ્ટમ અનુસાર પેરિફેરલ ન્યુરોપથીના લક્ષણો | ||
સેન્સરી ન્યુરોપથી | મોટર ન્યુરોપથી | ઓટોનોમિક ન્યુરોપથી |
તમારા હાથ અથવા પગમાં કળતર, બર્નિંગ, પિન અને સોય અથવા ઇલેક્ટ્રિક આંચકાની લાગણી.
સંવેદના ગુમાવવી અથવા નિષ્ક્રિયતા આવે છે.
ઉત્તેજના માટે બદલાયેલ સંવેદના. જ્યારે ઠંડી હોય ત્યારે કંઈક ગરમ લાગે છે.
જ્યારે તમે તમારી આંખો બંધ કરો છો ત્યારે સંતુલન ગુમાવવું.
રીફ્લેક્સની ખોટ.
તમારા કાનમાં રિંગિંગ અથવા buzzing. |
પીડાદાયક ખેંચાણ.
સ્નાયુ ઝબૂકવું.
ઘટાડો પ્રતિબિંબ.
સ્નાયુઓની નબળાઇ.
ચાલતી વખતે અસ્થિર ચાલ.
બટનો સરળતાથી કરવામાં અસમર્થતા.
લખવામાં મુશ્કેલી.
બેચેન પગ.
ખેંચવું, અથવા ચાલતી વખતે પગ યોગ્ય રીતે ઉપાડવામાં અસમર્થ.
|
ચક્કર
મૂત્રાશય બદલાય છે.
અતિસાર.
કબજિયાત.
અસંયમ (સમયસર શૌચાલયમાં ન જવું, અથવા જ્યારે તમારે જવાની જરૂર હોય ત્યારે અનુભવ ન કરવો).
સામાન્ય કરતાં વહેલા ભરાઈ જવાની લાગણી.
નપુંસકતા અથવા ઉગ્ર ઉત્તેજનાનો અતિરેક સુધી પહોંચવામાં મુશ્કેલી.
અસામાન્ય પરસેવો. |
જો તમને ઉપરોક્તમાંથી કોઈ પણ લક્ષણો જણાય તો તમારે તમારા ડૉક્ટર અને નર્સોને જણાવવું જોઈએ. તમારે તમારી દવાની માત્રા જેમ કે કીમોથેરાપી બદલવાની જરૂર પડી શકે છે અથવા લિમ્ફોમાથી ચેતા પર દબાણ આવી શકે છે, અન્ય સારવારની જરૂર પડી શકે છે. આ બાબતો પર ઝડપથી ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. ઘણા કિસ્સાઓમાં, જો સમયસર સારવાર કરવામાં આવે તો પેરિફેરલ ન્યુરોપથી ઉલટાવી શકાય છે.
લિમ્ફોમામાં પેરિફેરલ ન્યુરોપથીના કારણો
જ્યારે તમને લિમ્ફોમા હોય ત્યારે તમારી પાસે પેરિફેરલ ન્યુરોપથી માટે ઘણા જોખમી પરિબળો હોય છે. આમાં લિમ્ફોમાનો સમાવેશ થઈ શકે છે, તેની સારવાર છે, અથવા અન્ય બીમારીઓ જે તમને પણ થઈ શકે છે, અથવા તમારી સારવારને કારણે વિકસિત થઈ શકે છે.
લિમ્ફોમાના લક્ષણો
બધા લિમ્ફોમા પેરિફેરલ ન્યુરોપથીનું કારણ બનશે નહીં, જો કે તમને તે લિમ્ફોમાના લક્ષણ તરીકે થવાની શક્યતા વધુ છે જો:
- તમને વોલ્ડેનસ્ટ્રોમ્સ મેક્રોગ્લોબ્યુલીનેમિયા (WM) છે. ડબલ્યુએમમાં પેરાપ્રોટીન તમારા ચેતા કોષોને વળગી શકે છે અને તેમને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
- તમારું લિમ્ફોમા તમારી ચેતાઓની આસપાસ વધી રહ્યું છે અને તેમના પર દબાણ લાવી રહ્યું છે.
- તમારું લિમ્ફોમા રક્ત વાહિનીઓની આસપાસ વધી રહ્યું છે જે તમારી ચેતા અને રીસેપ્ટર્સને રક્ત પુરું પાડે છે, તેમને રક્ત પ્રવાહને અટકાવે છે.
સામાન્ય સારવારની આડ-અસર
- રેડિયોથેરાપી
- શસ્ત્રક્રિયા અથવા પ્રક્રિયાઓ જ્યાં ચેતા અથવા રીસેપ્ટર્સને નુકસાન થાય છે
- વિન્કા આલ્કલોઇડ્સ (જેમ કે વિન્ક્રિસ્ટાઇન, વિનબ્લાસ્ટાઇન અને વિનોરેલબાઇન) - આ દવાઓ ઘણા કીમોથેરાપી પ્રોટોકોલના ભાગ રૂપે આપવામાં આવે છે જેમ કે: CHOP, CHEOP, Hyper CVAD, CVP, DA-R-EPOCH, BEACOPP, ChIVPP, IGEV, PVAG
- પ્લેટિનમ આધારિત દવાઓ (જેમ કે સિસ્પ્લેટિન, કાર્બોપ્લેટિન, ઓક્સાલિપ્લાટિન) - આ DHAP, GDP, DDGP, DHAC, ESHAP, ICE, RICE, R-GemOx, HiDAC MATRIx ના ભાગ રૂપે આપી શકાય છે.
- Brentuximab vedotin – આ પોતાની જાતે અથવા BvCHP ના ભાગરૂપે અથવા અન્ય મોનોક્લોનલ એન્ટિબોડીઝ સાથે આપી શકાય છે.
- વેલ્કેડ
- થેલીડોમાઇડ.
આ લિમ્ફોમા સારવારની સંપૂર્ણ સૂચિ નથી જે પેરિફેરલ ન્યુરોપથીનું કારણ બની શકે છે, અને જેમ જેમ નવી દવાઓ ઉપલબ્ધ થશે તેમ તેમ આ સૂચિ વધી શકે છે. એ મહત્વનું છે કે તમે તમારા ડૉક્ટર અને નર્સોને પેરિફેરલ ન્યુરોપથીના કોઈપણ ચિહ્નોનો ઉલ્લેખ કરો જેથી તેઓ તમારા માટે કારણ અને શ્રેષ્ઠ સારવાર વિકલ્પો નક્કી કરી શકે.
અન્ય પરિસ્થિતિઓ અથવા પરિબળો જે પેરિફેરલ ન્યુરોપથીનું કારણ બની શકે છે
પેરિફેરલ ન્યુરોપથીનું કારણ બની શકે તેવી અન્ય પરિસ્થિતિઓ છે. આમાં શામેલ હોઈ શકે છે:
- ડાયાબિટીસ
- વિટામિન બી 12ની ઓછી માત્રા
- દાદર જેવા ચેપ
- સ્વત--રોગપ્રતિકારક રોગો
- ધુમ્રપાન
- દારૂબંધી.
ધૂમ્રપાન અને પીવાનું છોડી દેવા અથવા ઘટાડવામાં મદદ કરો
અન્ય શરતોનું સંચાલન
જો તમને ડાયાબિટીસ અથવા ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર હોય, તો આ માટે તમારી સારવાર ચાલુ રાખવી મહત્વપૂર્ણ છે. તમારા લિમ્ફોમા અને અન્ય સ્થિતિઓ સારી રીતે નિયંત્રિત છે તેની ખાતરી કરવા માટે તમારે ડોકટરોની ઘણી ટીમોને જોવાની જરૂર પડી શકે છે.
ચેપ
તમારા હેમેટોલોજિસ્ટ અથવા ઓન્કોલોજિસ્ટ સાથે તમારા ચેપના જોખમ વિશે અને તમારા માટે કઈ રસી સલામત છે તે વિશે વાત કરો. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, તેઓ દાદર અથવા અન્ય પ્રકારના ચેપ માટે રસીની ભલામણ કરી શકે છે.
જ્યારે તમે લિમ્ફોમાની સારવાર કરાવતા હોવ ત્યારે જીવંત રસીઓ સલામત ન હોઈ શકે, તેથી તમારે કયું લેવું જોઈએ તે પૂછવાની ખાતરી કરો.
સારવાર
પેરિફેરલ ન્યુરોપથીના લક્ષણોને ઘટાડવામાં મદદ કરવા માટે કેટલીક કુદરતી અને કાઉન્ટર સારવાર ઉપલબ્ધ છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, તમારી દવાની માત્રામાં ફેરફાર તમારા લક્ષણોને સુધારવા માટે પૂરતો હોઈ શકે છે.
પેરિફેરલ ન્યુરોપથીના લક્ષણો શરૂ થતાંની સાથે જ તમે તેની જાણ કરો તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. જેટલી જલદી ડોઝમાં ફેરફાર થાય છે તેટલી તમારી પેરિફેરલ ન્યુરોપથી સુધરવાની શક્યતા વધારે છે.
પેરિફેરલ ન્યુરોપથીમાં મદદ કરવા માટે ઓવર ધ કાઉન્ટર દવાઓ
- કેપ્સેસીન ક્રીમ
- વિટામિન સપ્લિમેન્ટ્સ - જેમ કે B વિટામિન્સ
- લિગ્નોકેઈન (જેને લિડોકેઈન પણ કહેવાય છે) સાથે ત્વચીય પેચો
- ગ્લુટામાઇન.
અન્ય કુદરતી ઉપાયો
પેરિફેરલ ન્યુરોપથીની અસરને ઘટાડવામાં મદદ કરશે તેવી અન્ય વસ્તુઓ તમે અજમાવી શકો છો તેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
- હળવી મસાજ
- રક્ત પ્રવાહ સુધારવા માટે કસરત
- ફિઝીયોથેરાપી
- સ્વસ્થ ખાવું
- કેટલાક લોકોને ગરમ રાખવાથી મદદ મળી શકે છે, જ્યારે અન્ય લોકોને ઠંડુ રાખવાથી મદદ મળે છે.
- કોફી અને એનર્જી ડ્રિંક્સ જેવી કેફીન ઓછી કરો. વધુ પડતી કેફીન લોહીના પ્રવાહને અસર કરી શકે છે અને લક્ષણોને વધુ ખરાબ કરી શકે છે. ડેંડિલિઅન ટી અથવા કેફીન ફ્રી ગ્રીન ટી જેવા કોફીના વિકલ્પ અજમાવો.
ખોરાક કે જે ચેતાના પુનર્જીવનમાં મદદ કરી શકે છે
માછલી | ફળ અને શાકભાજી | બદામ અને બીજ |
સેલમોન સારડિન્સ મેકરેલ ટુના કોડ | સ્પિનચ એવોકેડો રાજમા લીલા વટાણા મસૂર સોયાબીન સિંહ માણે મશરૂમ્સ આદુ બધા તાજા ફળો | બદામ અખરોટ કોળાં ના બીજ
|
હાઇડ્રેટેડ રાખો
ડિહાઇડ્રેશન પેરિફેરલ ન્યુરોપથીને વધુ ખરાબ કરી શકે છે અને હીલિંગમાં વિલંબ કરી શકે છે. દરરોજ ઓછામાં ઓછા 6-8 સંપૂર્ણ ઊંચા ગ્લાસ પાણી પીવો. જો તમને પાણી જાતે જ ગમતું નથી, તો પાણીમાં થોડો લીંબુ અથવા ચૂનોનો રસ અથવા કોર્ડિયલ ઉમેરવાનો પ્રયાસ કરો.
***જો તમને તમારા ડૉક્ટર દ્વારા પ્રવાહી પર પ્રતિબંધ આપવામાં આવ્યો હોય, તો તે સલાહને વળગી રહો અને તમને સૂચના આપવામાં આવી હોય તેટલું જ પીવો.
તબીબી સારવાર
પેરિફેરલ ન્યુરોપથીના લક્ષણો સુધારવા માટે તમારે તબીબી સારવારની જરૂર પડી શકે છે. આમાં શામેલ હોઈ શકે છે:
- એમીટ્રિપ્ટીલાઇન, ડ્યુલોક્સેટાઇન, પ્રેગાબાલિન અથવા ગેબાપેન્ટિન. આ સામાન્ય રીતે પેરિફેરલ ન્યુરોપથી પીડા માટે ઓપીયોઇડ્સ કરતાં વધુ સારી રીતે કામ કરે છે.
- cannabinoids
- નસમાં (તમારી નસમાં) લિગ્નોકેઈન (લિડોકેઈન)
- ક્રિઓથેરપી
- પ્લાઝ્માફેરેસીસ (પ્લાઝ્મા એક્સચેન્જ) માત્ર જો તમારી પાસે વોલ્ડેનસ્ટ્રોમ્સ મેક્રોગ્લોબ્યુલિનમિયા હોય.
સારાંશ
- પેરિફેરલ ન્યુરોપથી એ લિમ્ફોમા સારવારની સામાન્ય આડ-અસર છે, અને કેટલાક લિમ્ફોમાનું લક્ષણ હોઈ શકે છે.
- કેટલીક પેરિફેરલ ન્યુરોપથી જો વહેલી પકડવામાં આવે અને તેનું સંચાલન કરવામાં આવે તો તેને ઉલટાવી શકાય છે, અન્ય કાયમી હોઈ શકે છે.
- પેરિફેરલ ન્યુરોપથી ત્યારે થાય છે જ્યારે રીસેપ્ટર્સ (વિશિષ્ટ કોશિકાઓ) અને મગજ અને કરોડરજ્જુની બહારના ચેતા અંતને નુકસાન થાય છે, અથવા તેમનામાં રક્ત પ્રવાહ મર્યાદિત હોય છે.
- કાઉન્ટર પર, કુદરતી અને તબીબી સારવારનો ઉપયોગ પેરિફેરલ ન્યુરોપથીના લક્ષણોને સુધારવા માટે થઈ શકે છે.
- તમારી આગામી સારવાર પહેલાં પેરિફેરલ ન્યુરોપથીના તમામ લક્ષણોની જાણ તમારા હેમેટોલોજિસ્ટ અથવા ઓન્કોલોજિસ્ટને કરો.
- સામાન્ય લક્ષણોમાં તમારા હાથ અને પગમાં સંવેદનામાં ફેરફાર, શૌચાલયમાં જવાની તકલીફ, ઉપર સૂચિબદ્ધ અન્ય લોકોમાં જાતીય કાર્યમાં ફેરફારનો સમાવેશ થઈ શકે છે.
- જો તમને પેરિફેરલ ન્યુરોપથી વિશે પ્રશ્નો હોય અને અમારી લિમ્ફોમા કેર નર્સમાંથી એક સાથે વાત કરવા માટે અમારી પેશન્ટ સપોર્ટ લાઇનને કૉલ કરો. સંપર્ક વિગતો માટે સ્ક્રીનના તળિયે અમારો સંપર્ક કરો ક્લિક કરો.
