A спленэктомия көк боорду алып салуу операциясы жана лимфомасы бар кээ бир бейтаптарга спленэктомия керекпи? Биз көк боорсуз жашай алабыз, бирок көк боорсуз организм инфекцияларга туруштук бере албайт. Көк боор жок болсо, инфекция жуктуруп алуу коркунучун азайтуу үчүн сактык чаралары керек.
көк боор деген эмне?
Көк боор муштум сымал сүйрү орган болуп саналат, ал кызгылт көк түстө, дени сак адамдарда салмагы 170 граммды түзөт. Ал кабыргалардын артында, диафрагманын астында, ашказандын үстүндө жана артында дененин сол тарабында жайгашкан.
Көк боор денеде бир нече көмөкчү ролду ойнойт, анын ичинде:
- Ал иммундук системанын бир бөлүгү катары кан үчүн фильтр катары иштейт
- Эски кызыл кан клеткалары көк боордо кайра иштетилет
- Антителолорду жаратат
- Тромбоциттер жана ак кан клеткалары көк боордо сакталат
- Керек эмес учурда кошумча канды сактоо
- Көк боор ошондой эле пневмония жана менингитти пайда кылган бактериялардын айрым түрлөрү менен күрөшүүгө жардам берет
Кеңейген көк боордун симптомдору
Симптомдор көбүнчө акырындык менен пайда болот жана кээде алар оорлошконго чейин бүдөмүк болуп башташы мүмкүн. Симптомдору төмөнкүлөрдү камтыйт:
- Ичиңиздин сол тарабында оору же толуктоо сезими
- Тамактангандан кийин бат эле тойгондук сезим
- талыгуу
- дем алуу оорлойт
- Жугуштуу инфекциялар
- Кан же көгөрүү демейдегиден оңой
- Анемия
- сарык
Лимфома жана көк боор
Lymphoma көптөгөн жолдор менен көк боор таасир этиши мүмкүн жана камтыйт:
- Лимфома клеткалары көк боордун ичине чогулуп, аны шишип же чоңойтушу мүмкүн. Кээде көк боордун кеңейиши кимдир бирөөнүн лимфомасы бар экендигинин жалгыз белгиси болушу мүмкүн. Көк боордун чоңоюшу спленомегалия деп да аталат. Splenomegaly lymphoma бир нече түрлөрү, анын ичинде пайда болушу мүмкүн:
- Ходжкин лимфомасы
- Өнөкөт лимфоцитардык лейкоз
- Диффуздуу чоң В клеткалуу лимфома
- Мантия клетка Lymphoma
- Түктүү клеткалык лейкоз
- Көк боордун четки зонасы лимфомасы
- Waldenstroms макроглобулинемия
- Лимфома өз кезегинде көк боорду кадимкиден катуураак иштетиши мүмкүн жана көк боор аутоиммундук ооруларды пайда кылышы мүмкүн. гемолитикалык анемия or иммундук тромбоцитопения. Андан кийин көк боор антитело менен капталган кызыл кан клеткаларын же тромбоциттерди жок кылуу үчүн катуу иштеши керек. Эгерде лимфома жилик чучугунда болсо, көк боор жаңы кан клеткаларын түзүүгө аракет кылышы мүмкүн. Көк боор катуураак иштегенде шишип кетет.
- Көк боор шишип кеткенде, анын ичине демейдегиден көбүрөөк кызыл кан клеткалары жана тромбоциттер батат. Ал ошондой эле кызыл кан клеткаларын жана тромбоциттерди кандан тезирээк чыгарат. Бул кандагы бул клеткалардын санын азайтат жана анемияга (эритроциттердин саны аз) же тромбоцитопенияга (тромбоциттердин аз болушу) алып келиши мүмкүн. Бул белгилер сизде мурунтан эле бар болсо, күчөйт.
Спленэктомия деген эмне?
Спленэктомия – көк боорду алып салуучу хирургиялык жол. Көк боордун бир бөлүгүн алып салуу жарым-жартылай спленэктомия деп аталат. Көк боорду толугу менен алып салуу толук спленэктомия деп аталат.
Операция лапароскопиялык хирургия (ачкыч тешиги хирургиясы) же ачык хирургия катары жасалышы мүмкүн. Эки операция тең жалпы анестезия астында жүргүзүлөт.
Лапароскопиялык операция
Лапароскопиялык хирургия ачык хирургияга караганда азыраак инвазивдик. Хирург курсагына 3 же 4 кесүү жасайт жана 1 тилкеге лапароскоп киргизилет. Башка кесиктер куралдарды киргизүү жана көк боорду алып салуу үчүн колдонулат. Операция учурунда операцияны жеңилдетүү үчүн курсак көмүр кычкыл газына толтурулуп, операциядан кийин кесилген жерлер тигилет. Бейтаптар ошол эле күнү же операциядан кийинки күнү үйүнө кете алышат.
Ачык операция
Кесүү көбүнчө сол жактагы кабырганын түбүнүн астынан же түз курсактын ортосунан жасалат. Андан кийин көк боор алынып, кесилген жер тигилип, таңгыч менен жабылат. Бейтаптар, адатта, бир нече күн ооруканада болушат жана бир-эки жумадан кийин тигилген тигиштерди же клиптерди алып салышат.
Кээ бир адамдардын спленэктомияга муктаж болушунун себептери эмнеде?
Адамдардын спленэктомияга муктаж болушунун бир нече себептери бар, алар төмөнкүлөрдү камтышы мүмкүн:
- Көк боордун алгачкы рактары жана көк боорго жайылып кеткен рак
- Лимфома менен ооруган бейтаптар көк боордун лимфомасынын кайсы түрү бар экенин текшерүү үчүн
- Дарылоого жооп болбогондо анемия же тромбоцитопения
- Идиопатиялык тромбоцитопениялык пурпура (ITP)
- Вирустук, бактериялык же паразиттик инфекциялар
- Травма, мисалы, жол кырсыгынан улам жараат
- Абсцесс менен көк боор
- Орок клеткасынын оорусу
- талассемиясы
Көк боорсуз жашоо
Спленэктомиядан кийин иммундук система жакшы иштебейт. Боор, жилик чучугу жана лимфа бездери сыяктуу башка органдар көк боордун кээ бир функцияларын аткарат. Көк боору жок адамдын инфекцияга чалдыгып калуу коркунучу жогору.
Инфекциянын ыктымалдыгын азайтуу үчүн кээ бир кадамдар:
- Эгерде инфекциянын белгилери жана симптомдору бар болсо, саламаттыкты сактоо тобуна эрте кайрылыңыз
- Эгерде сизди жаныбар тиштеп же тырмап алса, дароо саламаттыкты сактоо тобуна кайрылыңыз
- Операцияга чейин бардык эмдөөлөр жаңыртылганын текшериңиз. Сасык тумоого каршы вакциналар жыл сайын, пневмококкко каршы вакциналар 5 жылда бир талап кылынат. Чет өлкөгө чыкканда кошумча эмдөөлөр талап кылынышы мүмкүн.
- Белгиленгендей спленэктомиядан кийин антибиотиктерди ичиңиз. Кээ бир бейтаптар аларды 2 жыл же башкалары өмүр бою кармашы мүмкүн
- Чет өлкөгө саякаттоодо өзгөчө этият болуңуз. Саякатка чыкканда шашылыш антибиотиктерди алып жүрүңүз. Безгек оорусу бар өлкөлөргө баруудан алыс болуңуз.
- Багбанчылыкта жана сыртта иштөөдө жаракаттарды алдын алуу үчүн кол кап жана бут кийим кийиңиз
- Эгер көк боор жок болсо, GP жана тиш доктур билишет
- Медициналык эскертүү билерик тагыңыз
